1. ¿Qué te vinculó al arte: el instinto o la destreza? ¿Cómo fue aquella primera vez al plasmar  una superficie? ¿Cuál fue luego la formación?

2. ¿Qué tipo de paleta predomina en tu obra?

3. ¿Cuál es tu concepción del arte?¿Existe un fin en sí mismo?

4. ¿Quiénes  son en tu carrera aquellos maestros con los cuáles te has identificado?

5. Al trabajar series temáticas como son las  naturalezas muertas, los paisajes o los rostros ¿Te proponés realizar  una investigación o es todo un proceso inconsciente?

6. ¿Cómo definirías técnicamente tu obra?

7. ¿Cómo ves la situación del arte en Grecia?

8. Has participado de exposiciones en galerías destacadas ¿Qué siente el artista al observar como espectador su propia obra?

9. Tu mundo está continuamente vinculado al arte. ¿Qué crees que transmitísa tus estudiantes cuanto hablás sobre arte griego en particular y  la proyección que el mundo establece sobre el mismo?

10. ¿El arte moderno, actual o contemporáneo mantiene los valores de la creación artística o se acerca a una fabricación estética?

 

1. Τι σε έχει συνδέσει με την τέχνη: το ένστικτο ή η επιδεξιότητα; Πώς ήταν η πρώτη φορά που έφτιαξες κάτι σε μια επιφάνεια; Έπειτα, ποιά ήταν η εκπαίδευσή σου;

Ο βαθμός επιδεξιότητας, με την έννοια της ευχέρειας και της σωματικής ικανότητας, δεν είναι ο ίδιος σε όλους τους καλλιτέχνες. Δεν είναι ωστόσο αυτός ο κύριος παράγοντας που διαμορφώνει τη σχέση τους με την τέχνη. Ο Βαν Γκογκ ήταν αρκετά αδέξιος και οι επιδόσεις του στο ακαδημαϊκό σχέδιο ήταν μάλλον αποθαρρυντικές. Αναδείχθηκε ωστόσο ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους του 19ου αιώνα. Νομίζω πως αυτό που συνδέει πρωτογενώς έναν ζωγράφο με τη ζωγραφική είναι η αγάπη του για αυτή και η ανάγκη του να εκφράζεται ασκώντας την τέχνη του. Πρόκειται δηλαδή για ένα εσωτερικό κίνητρο, ίσως ένα είδος ενστίκτου, που συνήθως συνοδεύεται από επιδεξιότητα αλλά όχι πάντα. Η διαπίστωση αυτή μας οδηγεί στο να αναζητήσουμε μία βαθύτερη έννοια του ταλέντου, πέρα από την επιδεξιότητα.

Δεν θυμάμαι ποια ήταν η πρώτη φορά που ζωγράφισα κάτι. Συγκρατώ ωστόσο μια σημαντική ανάμνηση: μια ζωγραφιά με ξυλομπογιές, που έφτιαξα σε προσχολική ηλικία. Αναπαριστούσε ένα μεγάλο πειρατικό πλοίο. Θυμάμαι ακόμα το αίσθημα ευφορίας που συνόδευε τις στιγμές αυτής της δημιουργίας. Όταν ο πατέρας μου είδε τη ζωγραφιά μου εντυπωσιάστηκε και την επόμενη μέρα την πήγε στον κορνιζοποιό.

Επισήμως, η εκπαίδευσή μου στην τέχνη ξεκίνησε στο εργαστήριο σχεδίου και ζωγραφικής όπου προετοιμαζόμουν για τις εισαγωγικές εξετάσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών. Κατόπιν, σπούδασα στο Α’ εργαστήριο Ζωγραφικής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, με καθηγητή τον Δημήτρη Μυταρά. Αυτή όμως είναι μια τυπική απάντηση. Θεωρώ ότι η εκπαίδευση ξεκινά από τη στιγμή που κάποιος έρχεται σε επαφή με το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει, και συνεχίζεται για όλη του τη ζωή.

 

1. El grado de la destreza, de la facilidad y de la capacidad corporal, no es la misma para todos los artistas. Pero tampoco es el factor dominante que configura su relación con el arte. Van Gogh era bastante torpe y su rendimiento en el dibujo académico eran más bien decepcionante. A pesar de ello, se considera uno de los pintores más grandes del siglo XIX. Creo que lo que vincula primariamente a un pintor con la pintura es su amor por ella y su necesidad de expresarse mediante ella. Se trata, por así decirlo, de una motivación interior, quizá una especie de instinto, que la mayoría de las veces va acompañado por la destreza, pero no siempre. Esta comprobación nos lleva a buscar el sentido más profundo del talento, más allá de la destreza.

No recuerdo cual fue la primera vez que pinté algo. Pero retengo un recuerdo importante: un dibujo que hice con lápices de colores cuando estaba en edad preescolar. Representaba un gran barco pirata. Recuerdo todavía la sensación de euforia que acompañaba esos momentos de creación. Cuando mi padre vio mi dibujo se impresionó y lo llevó a enmarcar.

Formalmente, mi educación artística empezó en el taller de dibujo y pintura dónde me preparaba para los exámenes de ingreso de la Facultad de Bellas Artes. Luego he estudiado en el 1º Taller de pintura de la Facultad de Bellas Artes de Atenas bajo las órdenes del profesor Dimitris Mitaras[1]. Pero esta es la repuesta formal. Considero que la educación empieza cuando uno entra en contacto con el objeto que le interesa, y continúa durante toda la vida.

 

 

 

 

1. Τι χρώματα κυριαρχούν στα έργα σου;

Δεν ζωγράφισα ποτέ έχοντας προκαθορίσει μια συγκεκριμένη χρωματική γκάμα. Ζωγραφίζοντας εκ του φυσικού, το εκάστοτε θέμα μού υπαγορεύει την χρωματική κλίμακα με την οποία θα εργαστώ. Μπορεί να είναι μια παλέτα όπου επικρατούν ψυχρά ή θερμά χρώματα. Το ελληνικό τοπίο και η Ελληνική τέχνη αναδεικνύουν τα γαιώδη χρώματα και τις διακριτικές αλλά πλούσιες αρμονικές τους κλίμακες. Η χρήση του μαύρου και του λευκού, το πώς αυτά μπορούν να ενισχύουν και να εμπλουτίζουν την έννοια και τη λειτουργία του χρώματος, είναι κάτι που με προβλημάτιζε πάντα. Τα τελευταία χρόνια, ζωγραφίζοντας κυρίως με μολύβι, με απασχολεί η χρωματική αίσθηση που μπορεί να παραχθεί χωρίς τη χρήση χρωμάτων. Ίσως αυτό ακούγεται παράδοξο αλλά πιστεύω πως οι τόνοι του μολυβιού, μέσα από τον ρυθμό των παραθέσεων και των αντιθέσεων, δύνανται να εξασφαλίσουν την πληρότητα του ζωγραφικού έργου· μιας εικόνας όπου το χρώμα συμμετέχει ως υπαινιγμός, ως απουσία υλικού και ορατού χρώματος, ως ιδέα.

 

2. Nunca he pintado teniendo de antemano decidida una gama de colores. Pintando del natural, cada tema me dicta sus escalas cromáticas con las que voy a trabajar. Puede tener colores fríos o colores cálidos. El paisaje y el arte griego resaltan los colores de la tierra y sus discretos pero ricos matices de escalas armónicas. El uso del negro y del blanco  y la manera que estos colores pueden reforzar y enriquecer el sentido y la función del color, es algo que me ha dado siempre que pensar. Últimamente, que pinto con lápiz sobre todo, he estado pensando sobre la sensación de color que se puede producir sin el uso de colores. Puede que esto suene paradójico, pero creo que los matices de las tonalidades del lápiz, mediante los ritmos de tesis y antítesis, pueden garantizar la plenitud de la obra pictórica; una imagen donde el color participa como alusión, como ausencia material y perceptiva, como idea.

 

1. Ποια είναι η έννοια που δίνεις στην τέχνη; Υπάρχει ένας σκοπός σε αυτήν;

Είναι δύσκολο να ορίσει κανείς την τέχνη. Η έννοιά της είναι πολυδιάστατη και η προσέγγισή της προϋποθέτει την προσέγγιση επιμέρους εννοιών, κυρίως των εννοιών της έκφρασης, της ομορφιάς, της ποίησης, του λόγου, και του πνεύματος. Συνακόλουθα, συνδέεται με τις έννοιες του νοήματος, της λύτρωσης και της ευτυχίας. Μου αρέσει ο λόγος του Klee, που ορίζει τον καλλιτέχνη ως τον άνθρωπο που έχει τη δυνατότητα να λυτρώνεται δημιουργώντας μορφές. Συμμερίζομαι την άποψη του Friedrich Schiller ο οποίος υποστήριζε ότι «όλη η τέχνη είναι αφιερωμένη στη χαρά». Συχνά επίσης θυμάμαι τη γνωστή ρήση του Σαίξπηρ: «Η τέχνη κρατάει έναν καθρέφτη για να κοιτάζεται η φύση». Πράγματι, η αντιδιαστολή της τέχνης με την, ακόμα ευρύτερη, έννοια της φύσης είναι εύλογη και πολυσυζητημένη. Για μένα, και πιστεύω και για τους περισσότερους καλλιτέχνες, η τέχνη δεν αποσκοπεί σε κάτι άλλο έξω από ό,τι η ίδια διεκδικεί. Ως ένστικτο και πρόθεση αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του πολιτισμού και εν τέλει, σε ατομικό επίπεδο, δεν υπηρετεί σκοπούς αλλά συνιστά σκοπό.

 

3. Es difícil definir el arte. Es un concepto multidimensional y su aproximación presupone la aproximación por separado de otros conceptos, sobre todo los de la expresión, la belleza, la poesía, la razón y el espíritu. Por consiguiente, se relaciona con los conceptos del sentido, de la redención y de la felicidad. Me gustan las palabras de Klee, que define el artista como la persona que tiene la posibilidad de redimirse creando formas. Comparto la opinión de Friedrich Schiller que defendía que todo arte está dedicado a la alegría. A menudo, también, recuerdo la conocida frase de Shakespeare: "El arte lleva un espejo para que la naturaleza se mire". Realmente la contraposición del arte con el concepto todavía más amplio de la naturaleza es razonable y largamente discutida. Para mí, y creo que para la mayoría de los artistas, el arte no aspira a algo diferente a lo que ella reivindica.

 

 

4. Με ποιους μεγάλους καλλιτέχνες έχεις ταυτιστεί κατά την διάρκεια της καριέρας σου;

Δεν έχω ταυτιστεί με κανέναν αλλά με έχουν επηρεάσει αρκετοί. Ο καλλιτέχνης που για πολλά χρόνια υπήρξε πρότυπό μου είναι ο σπουδαίος Ιταλός ζωγράφος Giorgio Morandi. Το έργο του και ο τρόπος ζωής του επέδρασσαν καθοριστικά στην αισθητική αλλά και την ηθική μου αντίληψη σχετικά με την τέχνη. Θαυμάζω επίσης απεριόριστα τον Paul Klee, όχι μόνο διότι δημιούργησε έργα υψηλής αισθητικής αξίας αλλά και γιατί κατάφερε με την τέχνη του να καταργήσει τη διάκριση μεταξύ ευαισθησίας και δύναμης και να συμφιλιώσει τις έννοιες του αφηρημένου και του συγκεκριμένου. Υποκλίνομαι μπροστά στο έργο των: Picasso, Cezanne, Magritte, Escher, Corot, Goya, Friedrich, Chagall, Bonnard, Balthus και Παπαλουκά. Διατηρώ μόνιμο δέος για τη ζωγραφική της Ιταλικής Αναγέννησης, με κυρίαρχη φυσιογνωμία τον Piero della Francesca, για την αγέρωχη τέχνη του Βορρά, που ανέδειξε το μεγαλείο των Van Eyck, Dürer, Cranach, Holbein, Bruegel, Bocsh και Memling, και για το Ολλανδικό Μπαρόκ με κορυφή τους Vermeer, Rembrandt και Claesz Heda. Η αρχαία τέχνη όλων των πολιτισμών παραμένει η καθαρότερη και πληρέστερη καλλιτεχνική έκφραση.

 

4. No me he identificado con nadie, pero me han influido varios. El artista que fue mi ejemplo durante muchos años es el gran pintor italiano Giorgio Morandi. Su obra y su estilo de vida han tenido una influencia decisiva en mi percepción estética y ética sobre el arte. Admiro, también, sin limite a Paul Klee, no solo porque ha creado obras de gran valor estético sino porque logró suprimir con su arte la distinción entre sensibilidad y fuerza y logró combinar los conceptos de lo abstracto y lo concreto. Me inclino ante Picasso, Cezanne, Magritte, Escher, Corot, Goya, Friedrich, Chagall, Bonnard, Balthus y Papaloukas[2]. Guardo respeto permanente por la pintura del Renacimiento italiano, con figura central a Pierro de la Francesca, por el arte noble del Norte, que ha resaltado la grandeza de Van Eyck, Dürer, Cranach, Holbein, Bruegel, Bocsh y Memling, y por el arte barroco de Flandes, destacando a Vermeer, Rembrandt y  Claesz Heda. El arte primitivo de todas las civilizaciones sigue siendo la más pura y plena expresión artística.

 

 

5. Δουλεύοντας θεματικές σειρές όπως οι νεκρές φύσεις, τα τοπία, τα πορτραίτα, κάνεις πρώτα μια έρευνα ή είναι μια υποσυνείδητη διαδικασία;

Η θεματική προσέγγιση ήταν πάντα δευτερεύουσα για μένα. Πρωταρχικής σημασίας είναι η σύνθεση των πρωτογενών και ουσιωδών στοιχείων της ζωγραφικής, δηλαδή των σχημάτων και των τονικών και χρωματικών αξιών. Θα έλεγα ότι όλα είναι σύνθεση. Όμως, κάθε ολοκληρωμένη σύνθεση ανάγεται σε ποίηση. Ένα έργο ζωγραφικής, όσο αφηρημένο κι αν είναι δεν παύει να ενεργοποιεί κάποιες έννοιες στην αντίληψη του θεατή του. Ο Λόγος είναι ο χυμός της τέχνης είτε αυτή είναι ζωγραφική, είτε είναι λογοτεχνία, είτε μουσική, είτε χορός κτλ.. Ο τρόπος όμως του καλλιτέχνη να εκφράσει τον κόσμο αναπαριστώντας τα ποικίλα θέματά του δεν είναι η άμεση χρήση των διαφόρων εννοιών αλλά η γλώσσα της τέχνης του και τα πολύτιμα υλικά της. Η ίδια η ζωγραφική είναι έρευνα, γνώση, περιπέτεια, μελέτη. Ως πλούσια και πολύπλευρη δραστηριότητα προφανώς ενεργοποιεί ασυνείδητες δυνάμεις. Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς η παράξενη και ευχάριστη αίσθηση βλέποντας κάποιο έργο μου μετά από καιρό: ότι το ζωγράφισε κάποιος άλλος!

 

5. La aproximación temática ha sido siempre secundaria para mí. De primordial sentido es la composición de los elementos primarios y esenciales de la pintura, y me refiero a las formas y a los valores cromáticos. Diría que la composición lo es todo. De hecho, cada composición lograda se convierte en poesía. Una obra de pintura, por más abstracta que sea, no deja de activar algunos conceptos en la percepción de su espectador. La Palabra (o Λόγος) es la quintaesencia del arte en todas sus expresiones, en la pintura, en la literatura, en la música, en la danza, etc. Pero la manera del artista de expresar el mundo mediante la representación de una variada temática no es el uso inmediato de los conceptos sino el lenguaje del arte y su preciosa materia prima. La pintura misma es investigación, conocimiento, aventura, estudio. Como la rica y polifacética actividad que es, obviamente activa fuerzas inconscientes. No se puede explicar de otra manera la extraña y agradable sensación que tengo cuando veo una obra mía después de mucho tiempo: ¡tengo la sensación que no la he pintado yo!

 

 

 

6. Πώς θα όριζες τεχνικά το έργο σου;

Για έναν ζωγράφο ή τεχνική και ή τέχνη πρέπει να είναι αδιαχώριστες. Αν κατά τη διάρκεια της δημιουργίας ενός έργου δοθεί παραπάνω από την απαιτούμενη έμφαση στην τεχνική, το έργο κινδυνεύει να γίνει έργο τεχνοτροπίας, προβάλλοντας τις μεθόδους τους περισσότερο από το νόημά του. Η μορφή του έργου τέχνης οφείλει να βρίσκεται σε ισορροπία με το περιεχόμενό του και τα δύο μαζί να αποτελούν μια αδιαχώριστη ενότητα. Συνεπώς, δεν προσεγγίζω το έργο μου αμιγώς τεχνικά.

 

6. Para un pintor la técnica y el arte[3] deben ir inseparables. Si durante el proceso de creación de una obra se da mucha importancia a la técnica, la obra corre el peligro de convertirse en obra manierista, mostrando la técnica por encima de su sιgnificado. La forma de una obra de arte debe tener un equilibrio con su contenido y las dos cosas juntas conformar una unidad inseparable. Por consiguiente, mi acercamiento no es puramente técnico.

 

7. Πώς βλέπεις την κατάσταση των εικαστικών στην Ελλάδα;

Η οικονομική κρίση έχει, προφανώς, επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή και την διακίνηση των έργων τέχνης στην Ελλάδα. Αρκετές γκαλερί έκλεισαν εφόσον αδυνατούν να συντηρήσουν την επιχείρησή τους. Οι περισσότεροι Έλληνες εικαστικοί καλλιτέχνες δεν μπορούν να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στο έργο τους αφού αυτό δεν τους εξασφαλίζει προϋποθέσεις βιοπορισμού. Ωστόσο, οι δυσχέρειες που επιφέρει μια οικονομική κρίση και το γενικό αίσθημα αβεβαιότητας που τη συνοδεύει, δεν μπορούν να περιορίσουν την έμπνευση των καλλιτεχνών ούτε τη δραστική λειτουργία της τέχνης. Ίσως, αντίθετα, να μπορούν να τις ευνοήσουν.

 Αυτό που σίγουρα λείπει από την κοινωνική αλλά και την αμιγώς καλλιτεχνική διάσταση της εικαστικής δημιουργίας στην Ελλάδα, είναι η αμοιβαία αποδοχή μεταξύ των διαφορετικών τάσεων. Επίσης, ο κάθε δημιουργός δεν πρέπει να αρέσκεται στην ένταξή του σε κάποιο «είδος τέχνης» ή «εικαστικής σκηνής». Αντιθέτως, οφείλει να αποποιηθεί τις κατηγοριοποιήσεις και να τοποθετηθεί ανεξάρτητα, αντλώντας από τα ουσιώδη. Υπάρχουν βέβαια αρκετοί καλλιτέχνες που ακολουθούν το ένστικτό τους αδιαφορώντας για τις επιταγές της μόδας ή των διαφόρων κατεστημένων δομών. Σε αυτούς, και στους νέους που τώρα ωριμάζουν, ελπίζει η σύγχρονη ελληνική τέχνη για την επάξια εκπροσώπησή της.

 

7. Obviamente, la crisis económica ha influenciado de manera negativa la producción y el comercio de las obras de arte en Grecia. Muchas galerías han cerrado ya que no se pueden mantener. La mayoría de los artistas griegos no pueden dedicarse de manera completa a su arte por razones de supervivencia. Sin embargo, las dificultades que conlleva una crisis económica y la sensación generalizada de inseguridad que la acompaña no pueden restringir la inspiración de los artistas y tampoco la función drástica del arte. Al revés, quizás, pueden beneficiarla. Lo que falta de la dimensión social pero también de la dimensión puramente artística de la creación plástica en Grecia es el reconocimiento mutuo de las diferentes corrientes. Además, los creadores no deben complacerse con su adhesión a una corriente o un tipo de arte. Todo lo contrario, es su deber renunciar a los encasillamientos, situarse de manera independiente. Por supuesto, existen muchos artistas que siguen su instinto, ignorando las tendencias de moda o de las estructuras establecidas. En ellos y en los jóvenes que se están preparando, tiene puestas sus esperanzas el arte griego actual.

 

8. Έχεις πάρει μέρος σε εκθέσεις σημαντικών γκαλερί: πώς αισθάνεται ένας καλλιτέχνης όταν παρατηρεί ως θεατής το ίδιο το έργο του;

Το έργο τέχνης δεν ανήκει στον δημιουργό του. Αντιθέτως, εκείνος ανήκει σε αυτό. Ο προορισμός του καλλιτέχνη είναι να υπηρετήσει το έργο του ως ένα επιπλέον υγιές κύτταρο στο μεγάλο σώμα της Τέχνης. Καθώς ο σκοπός του δεν είναι να εκφράσει τον εαυτό του αλλά τον κόσμο, ο δημιουργός οφείλει να λειτουργήσει ως ένα πρίσμα μέσα από το οποίο θα αποκαλυφθεί μία ακόμα, ίσως κρυφή ως τώρα, όψη του κόσμου και της ζωής. Από την άποψη αυτή, η αυτοέκφραση, η αυτοέκθεση και η αυτοσυνείδηση του καλλιτέχνη δεν αποτελούν κίνητρο ή σκοπό αλλά βασικές υποχρεώσεις του. Το έργο είναι εν τέλει αυτό που εκφράζει νοήματα και απόψεις. Συχνά σε αυτό διασταυρώνονται πολλές (ακόμα και αντίθετες) σημασίες. Το εικαστικό έργο είναι ένας τόπος συνύπαρξης βλεμμάτων και συνεπώς αισθήσεων και ιδεών. Μέσα από αυτές ολοκληρώνεται ή ,ορθότερα, συνεχίζει να δημιουργείται. Ως εκ τούτου, η θέαση του ζωγραφικού έργου, ακόμα κι από τον ίδιο του τον δημιουργό, συνιστά αναδημιουργία του. Το έργο τέχνης όχι μόνο δεν ανήκει σε αυτόν που το εμπνεύστηκε και το δημιούργησε αλλά του επιφυλάσσει εκπλήξεις, εφόσον το ίδιο κυοφορεί τους νέους τρόπους προσέγγισής του. Επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω, το αυθεντικό έργο τέχνης αντανακλά την εικόνα του δημιουργού του ως ταπεινού και υπεύθυνου διαμεσολαβητή. 

 

8. La obra de arte no pertenece a su creador. Al revés, el creador pertenece a su obra. Es destino del artista servir a su obra como a una célula sana más en el gran cuerpo del Arte. Como la meta no es expresarse a sí mismo sino el mundo, el creador debe funcionar como un prisma a través del cual se desvelará una visión más del mundo, quizás oculta hasta ahora. En este aspecto, la auto-expresión, la auto-exposición y la auto-conciencia del artista no supone un incentivo o meta, sino que son obligaciones básicas. Es la obra que, al fin y al cabo, expresa significados y opiniones. A menudo en ella se  cruzan muchos significados (incluso opuestos). La obra plástica es un lugar de coexistencia de miradas y, por consiguiente, de sensaciones y de ideas. A través de ella se completa o más bien continúa creándose. Por consiguiente, la visión de la obra pictórica, incluso por su creador,  constituye una re-creación. La obra de arte no solo no pertenece al que la creó sino que le guarda sorpresas, puesto que de ella misma surgen nuevas maneras para acercarse a ella. Así, según lo dicho anteriormente, la auténtica obra de arte refleja la imagen de su creador como un mediador modesto y responsable.

 

9. Ο κόσμος σου είναι συνυφασμένος με την τέχνη: τι νομίζεις ότι περνάς στους μαθητές σου όταν μιλάς για την ελληνική τέχνη ιδιαίτερα, και την προβολή που κάνει ο υπόλοιπος κόσμος εκτός Ελλάδας, σε αυτήν;

Υποχρέωση του καθηγητή των εικαστικών μαθημάτων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι να μυήσει τους μαθητές στην εικαστική σκέψη και πρακτική. Δηλαδή, να τους διδάξει, με βιωματικό τρόπο, τα βασικά στοιχεία της εικαστικής έκφρασης. Οπωσδήποτε, από το πλαίσιο αυτό δεν απουσιάζουν οι αναφορές στην ιστορία της τέχνης και του πολιτισμού. Πόσω μάλλον στην ελληνική τέχνη, όχι μόνο διότι ως Έλληνες οφείλουμε να μελετούμε και να γνωρίζουμε τις απαρχές του πολιτισμού μας, αλλά κυρίως διότι η αρχαία ελληνική τέχνη αποτελεί τη μήτρα από όπου γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν οι περισσότερες από τις έννοιες στις οποίες βασίστηκε όλη η μετέπειτα πορεία της δυτικής τέχνης. Με μια επίσκεψη στην Ακρόπολη, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα, παρατηρώντας από κοντά τον ναό του Παρθενώνα, να αντιληφθούν μέσα από το καλύτερο παράδειγμα τι σημαίνει Ρυθμός, Σύνθεση, Ισορροπία, Φως και Σκιά, στη γλώσσα της τέχνης. Είναι σημαντικό για έναν μαθητή που παρακολουθεί το μάθημα των εικαστικών στην Ελλάδα, να συνειδητοποιήσει ότι εδώ, σε αυτόν τον τόπο, συνελήφθη η ιδέα της ομορφιάς.

 

Es responsabilidad del profesor de la asignatura de arte en la educación secundaria iniciar a sus estudiantes en el pensamiento plástico y su práctica; enseñarles, quiero decir, de manera experimental, los elementos básicos de la expresión plástica. En cualquier caso, no pueden faltar de este contexto las referencias a la historia del arte y de la civilización. Por no hablar del arte griego, no solo porque  debemos estudiar y conocer las raíces de nuestra civilización, sino sobre todo porque el arte griego clásico es la matriz de donde nacieron y se desarrollaron la mayoría de los conceptos en los cuales se basó el camino del arte occidental. Con la  visita a la Acrópolis y teniendo la oportunidad de observar de cerca el templo del Partenón, los alumnos pueden percibir lo que significa Ritmo, Composición, Equilibrio, Luz y Sombra. Es importante  para un alumno de secundaria, que está estudiando la asignatura de Artes Plásticas, darse cuenta de que en esta tierra se ha concebido la idea de la belleza.

 

 

 

10. Η μοντέρνα τέχνη, τρέχουσα ή σύγχρονη, διατηρεί τις αξίες της καλλιτεχνικής δημιουργίας ή είναι περισσότερο αισθητική κατασκευή;

Κατά πρώτον, μια αισθητική κατασκευή μπορεί να διατηρεί τις αξίες της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Θεωρώ ότι το βασικό πρόβλημα σχετικά με τη  σύγχρονη τέχνη είναι ότι συχνά θεωρεί την αισθητική κάτι δευτερεύον ή παρωχημένο. Εντούτοις, η έννοια της ομορφιάς και της αισθητικής αξίας, είναι καταφανώς περιεκτικότερη και ασυγκρίτως πιο μυστηριώδης και ενδιαφέρουσα, από τις έννοιες που φαίνεται να απασχολούν περισσότερο την εννοιοκρατούμενη, μεταμοντέρνα τέχνη. Δυστυχώς, στις σύγχρονες φουάρ παγκοσμίως κυριαρχούν οι ιδέες της φθοράς, της παρακμής, της σήψης, της βίας, της πρόκλησης· και μια γενική αίσθηση ασάφειας και αποπροσανατολισμού. Πολύ φοβάμαι ότι μαζί με την ανάγκη για ομορφιά και ποιητικό βάθος κινδυνεύουμε να απολέσουμε και την ιεράρχηση των εννοιών... Η σύγχρονη τέχνη οφείλει να επαναπροσδιορίσει τις αξίες της και να αξιοποιήσει τις, καθ’ όλα επαρκείς, δυνατότητές της (νέες τεχνολογίες, ψηφιακά μέσα, φωτογραφία, βίντεο κτλ.) στο πεδίο μιας νέας αλλά ειλικρινούς ποιητικής έκφρασης.

 

10. En primer lugar, una construcción estética puede conservar los valores de la creación artística. Considero que el problema principal del arte contemporáneo es el hecho de que a menudo considera la estética como algo secundario u obsoleto. No obstante, el concepto de la belleza y del valor estético son manifiestamente con más contenido e incomparablemente más misteriosas e interesantes que los conceptos que parece que ocupan más el arte contemporáneo. Desgraciadamente, en el mercado actual en todo el mundo dominan los conceptos del desgaste, de la decadencia, de la podredumbre, de la violencia, del desafío; y también una sensación general de confusión y desorientación. Mucho me temo que junto con la necesidad de lo bello y de la profundidad poética, corremos el riesgo de perder la prioridad de los conceptos... El arte actual debe re-definir sus valores y valorar sus posibilidades, sumamente suficientes (nuevas tecnologías, medios digitales, fotografía, video, etc.), con el enfoque en una nueva pero sincera expresión poética.

 

Traducción: Vasiliki Kanelliadou

 

 

 

[1] Mitaras Dimitris (1934) es un pintor griego contemporáneo, alumno de Spyros Papaloukas. En su pintura predomina el dibujo y la figura humana. (N. del T.)

 

[2] Spyros Papaloukas (Σπύρος Παπαλουκάς) 1892-1957, fue un pintor  griego, precursor de la generación de los años 30, y gran experto en la pintura bizantina. Su obra combina al impresionismo con la espiritualidad de los iconos. (N. del T.)

 

[3] En griego las palabras Τεχνική (técnica) y Τέχνη (arte) tienen la misma raíz. (N. del T.)